Mùa xuân tuy có muôn vàn điều tốt đẹp, nhưng không may vẫn phải đi học.

Vưu Tư Gia sáng dậy không nổi, trưa cũng ngủ không tỉnh. Mỗi lần có ba bốn bạn nhỏ đến gõ cửa gọi cô bé đi học, đến khi cô bé lê cái đầu nặng trĩu từ trên giường xuống, rửa mặt xong thì chỉ còn mỗi Vương Tử Hàm đeo cặp đứng bên cạnh đợi.

Trường học cũng không xa nhà lắm, một nhóm học sinh tiểu học đi cùng nhau, chỉ mất khoảng hai mươi phút là tới nơi. Trước tiên đi qua con đường đất ở đầu làng phía đông, về phía nam là cánh đồng lúa mì nằm giữa làng Vưu và làng Hoắc Trang, đi dọc theo con đường mòn bên bờ ruộng khoảng nửa dặm, đi qua vài gò đất nhỏ, một con suối gần như cạn khô, có thể nhìn thấy một dãy nhà cấp 4 mới xây ở phía sau làng Hoắc Trang, nơi này không có người ở. Đi xuyên qua cả làng là đến được trường tiểu học Hoắc Trang ở góc tây nam.

Thời gian và tiết khí ở nông thôn đều xoay quanh mảnh đất, những cây lúa mì vốn ủ rũ phủ đầy sương giá, trên đường đi học lại một ngày một vươn mạnh hơn, màu xanh non của đọt lúa ban đầu chỉ lướt qua mắt cá chân, cuối cùng dần dần dâng lên tới đầu gối, thỉnh thoảng có những con gà rừng kéo theo cái đuôi rực rỡ lao vút qua trong biển lúa xanh.

Ánh nắng tháng năm chói chang, hoa cải dầu, những cây đào và lê trồng xen giữa ruộng lúa mì đều đang mọc điên cuồng, hương thơm của cỏ hoa quá nồng nàn dữ dội khiến Vưu Tư Gia không mở nổi mắt, thu hút bướm và ong bay đến “vo ve vo ve” nhảy múa loạn xạ trên đó.

Học sinh lớp một, lớp hai buổi chiều ít hơn các lớp trên một tiết, vì Vưu Tư Gia cứ lề mề trên đường, chỗ này nhổ cọng cỏ, chỗ kia bắt con bướm, kéo dài đến cuối cùng lại là người về nhà muộn nhất.

Vì thế cô bé thường gặp Dương Huyên.

Cậu đi cùng với rất nhiều nam sinh lớp trên, cả đám người ồn ào như giặc vào làng, trong đội hình liên tục vang lên những lời thô t.ục khó nghe. Còn Dương Huyên thì lặng lẽ đi cuối cùng, vai đeo một bên dây cặp, khi gặp Vưu Tư Gia, cậu làm như không quen biết cô bé vậy.

Trong đám có rất nhiều “học sinh có vấn đề” từ các làng khác, Vưu Tư Gia trước đây còn từng xem họ đánh nhau với Dương Huyên, nhưng không hiểu sao, bây giờ nhìn lại, bọn họ trông có vẻ khá hòa thuận.

Có lúc Dương Huyên đi một mình, khi gặp Vưu Tư Gia thì lại khác hẳn. Cậu sẽ đi tới giật giật hai bím tóc nhỏ mà cô bé phải cố gắng lắm mới buộc được, nhổ cỏ đuôi chó bên đường, đan thành đôi tai thỏ nhỏ rồi nhét vào cổ áo cô bé. Cậu còn dẫn cô bé đến bên suối, Dương Huyên khỏe, có thể một mình nhấc những tảng đá lên, lộ ra một đám cua nhỏ bằng ngón tay cái bên dưới.

Vưu Tư Gia dùng cốc uống nước đựng vài con mang về nhà, đổ những con cua nhỏ vào cốc thủy tinh nông. Trước tiên đổ nước sạch vào, rồi trải một lớp cát mịn, còn rửa vài viên sỏi ném vào trong, tạo cho chúng một ngôi nhà nhỏ.

Kết quả ngày hôm sau, cô bé phát hiện tất cả cua trong cốc đều biến mất không thấy đâu, loanh quanh tìm mấy ngày đều không thấy. Đến khi thay ga giường, cô bé mới phát hiện dưới gối của Vưu Tư Tiết có hai bộ tiêu bản cua nhỏ mỏng manh.

Cô bé muốn nhờ Dương Huyên dẫn đi bắt nữa, nhưng mấy lần gặp, cậu đều đi cùng với một đám người.

Cuối cùng cô bé quyết định tự lực cánh sinh, kéo Vương Tử Hàm cùng đi ra bờ suối.

Vưu Tư Gia cởi giày, cúi người xắn ống quần. Vương Tử Hàm không chịu xuống nước, chỉ đứng bên cạnh nói chuyện với cô bé. Vương Tử Hàm nói hôm nay bạn ấy phải về sớm, và sau này bất kể đi học hay tan học, đều phải đi sớm, nếu Vưu Tư Gia đi học muộn, có lẽ bạn ấy sẽ không đợi nữa.

“Tại sao vậy?” Nước suối cạn, chỉ ngập quá mu bài chân, nhưng lạnh đến mức Vưu Tư Gia giật mình, “Bố mẹ cậu bảo cậu về nhà làm bài tập à?”

“Không phải.” Vương Tử Hàm do dự một chút, hỏi cô bé, “Cậu có biết ở Hoắc Trang có một tên Lưu Điên không?”

“Biết chứ.”

Không chỉ Hoắc Trang có một Lưu Điên, làng Vưu cũng có không ít người tâm thần, họ sống ở những góc làng, phần lớn tóc tai bù xù, bốn mùa đều lê dép vải, đi trên đường gặp trẻ con sẽ dọa chúng, so với họ thì Lưu Điên trông còn bình thường hơn.

“Hôm qua mình ngủ trưa quá giấc, suýt đi học muộn nên trên đường cũng không có ai, kết quả lại gặp phải Lưu Điên, anh ta…” Nói được một nửa Vương Tử Hàm bắt đầu ấp úng.

Vưu Tư Gia bị câu chuyện khơi gợi tò mò, liền hỏi tiếp: “Anh ta làm gì thế?”

“Anh ta nhìn thấy mình xong thì… c.ởi q.uần ra!” Vương Tử Hàm nói rất khẽ, “Mà anh ta còn cười nữa, lúc đó mình sợ đến mức không dám động đậy, vội vàng chạy theo đường khác. Sau đó mình về nhà kể với mẹ mình, mẹ mình bảo sau này đừng đi muộn như vậy nữa.”

Vưu Tư Gia giũ giũ nước trên tay, gãi gãi đầu: “Mình cũng từng gặp rồi.”

Đối phương ngạc nhiên: “Thật sao?”

“Ừ.” Nếu không phải Vương Tử Hàm nhắc đến chuyện này, cô bé suýt quên mất rồi.

“Vậy cậu có sợ không?”

“Không.” Vưu Tư Gia ngồi xuống nhấc đá, “Anh ta trước tiên đi đến bên cạnh mình, bảo mình có đồ tốt cho xem, sau đó thì bắt đầu c.ởi q.uần.”

“Anh ta cũng nói với mình như vậy!”

“Anh ta nói dối đó!” Vưu Tư Gia vất vả lật đá lên, bên dưới trống rỗng, “Trong quần anh ta chẳng có gì cả, lúc đó mình hỏi anh ta đồ tốt ở đâu, anh ta chỉ chỉ chỗ đi tè của anh ta, mình bảo xấu thật, anh ta đi mất luôn.”

Vương Tử Hàm một lúc không biết nói gì cho phải, chỉ chép miệng: “Gia Gia, gan cậu lớn thật.”

Vưu Tư Gia không hiểu, nhưng vui vẻ chấp nhận, cô bé thích người khác khen mình dũng cảm.

Vương Tử Hàm vẫn nhớ lời mẹ dặn liền về làng trước, nhưng Vưu Tư Gia nhấc liền mấy tảng đá đều không bắt được cua. Cuối cùng cô bé đành phải trèo lên, mang giày vào, nhặt cặp sách bị ném sang một bên, một bên ống quần xắn lên vẫn chưa thả xuống, cứ thế chậm rãi về nhà.

Lững thững trên con đường đất đầu làng, từ xa đã thấy hai bóng người đang đối diện với cô bé, như đang đợi ai đó.

Cô bé đi gần lại nhìn, không ngờ lại là bà nội và Lưu Tú Phân.

“Nhìn con bé này xem.” Cách mấy bước Vưu Tư Gia đã nghe thấy bà nội lẩm bẩm, “Đi một bước lùi ba bước, kiến trên đường chắc bị cháu dẫm chết hết rồi, cháu xem còn nhà nào có trẻ con về muộn thế này không.”

Vưu Tư Gia với những lời kiểu này vốn là tai này vào tai kia ra. Từ khi Lưu Tú Phân có thai, cứ phải đông tránh tây trốn, cửa lớn không ra cửa nhỏ không vào, lúc này xuất hiện ở đây, chắc chắn không phải đến đón cô bé tan học.

Bởi vì bà nội cô bé từ rất lâu trước đó đã căn dặn đi căn dặn lại – nếu có người đến hỏi tung tích của Lưu Tú Phân thì cứ một mực nói không có nhà, hỏi thì bảo đi làm ăn xa rồi.

Người đến hỏi Vưu Tư Gia không phải ai khác, chính là chủ tịch hội phụ nữ trong làng, một phụ nữ trung niên mập mạp, mọi người theo họ của bà ấy, đều gọi là Tiểu Khang.

Tiểu Khang có một vầng trán sáng bóng, mái tóc quăn chỉ chải về phía sau, xõa tung cả trên vai, vì vậy khi đi đường trông như đội một tấm đệm ghế sofa cũ với lò xo bên dưới, tóc cứ một bước một lắc lư. Tháng trước, Vưu Tư Gia gặp bà ấy trên đường, bà ấy chìa tay đưa cho hai viên kẹo, trên mặt đầy nụ cười: “Tiểu Tư Gia, giao cho cháu một nhiệm vụ, cháu xem cháu có làm được không?”

Vưu Tư Gia chỉ nhìn chằm chằm vào thứ trong tay bà ấy, đó là loại kẹo dính răng một hào một cái ở cửa hàng hợp tác xã, hai lớp nhựa bọc lấy màu sắc bắt mắt, si-rô bị những ô vuông nhỏ li ti ép thành một cục dẹt tròn tròn.

“Ngày mai đội sẽ phát thanh.” Tiểu Khang thấy cô bé không lấy, liền tự tay xé giấy bọc, nhét thẳng kẹo vào miệng cô bé, “Sẽ gọi phụ nữ đi khám sức khỏe, nếu cháu nghe thấy thì gọi mẹ cháu qua nhé, cháu thấy được không?”

Vưu Tư Gia nhai hai cái, phát hiện răng trên răng dưới bị dính chặt không nói được lời nào, vừa định vô thức gật đầu, trong giây phút ngàn cân treo sợi tóc đầu óc chợt lóe sáng. Cô bé ậm ừ nói: “Mẹ cháu đi làm ăn xa rồi, không có nhà.”

“Thật sao?” Tiểu Khang vẫn cười, viên kẹo dính răng còn lại trong tay liền thu về trong nụ cười ấy, bà ấy lập tức đứng dậy, mái tóc đen quăn quét qua má Vưu Tư Gia, cảm giác chạm vào như bầu bí xù dùng để rửa bát vậy, cứ dai dẳng đọng lại trên da, nhưng bà ấy đã lững thững đi xa rồi.

Đợi đến khi bà nội biết chuyện này, Vưu Tư Gia liền có thêm một nhiệm vụ canh gác. Nếu có người đến tìm Lưu Tú Phân, cô bé phải báo cáo trước để mẹ cô trốn đi.

Vưu Tư Gia hỏi thêm một câu: “Tại sao phải trốn ạ?”

Bà nội tát một cái vào gáy cô bé, chê cô bé hỏi ngốc: “Không trốn đợi người ta bắt mẹ cháu đi tiêm à? Sinh nhiều con đều phải trốn! Nhà nào chẳng từng trốn.”

Vưu Tư Gia như hiểu mà cũng như không gật gật đầu.

Còn Lưu Tú Phân sở dĩ chiều nay ra ngoài, là vì bà nội dẫn đi xem bà đồng.

Bà đồng sống trong một khuôn viên độc lập cách làng vài chục mét. Trước đây nơi này là một nhà máy làm mì cay, không ít các bà các cô trong làng đều làm việc ở đây, sau đó xưởng phá sản, rồi có người nuôi chó trong đó, cũng không làm được, cuối cùng bà đồng dọn đến đây.

Có không ít người già ở các làng lân cận đến đây xin dây đỏ bình an cho trẻ con, Vưu Tư Gia thì không có dây đỏ, nhưng biết bà đồng có vẻ rất nổi tiếng. Đôi khi bên ngoài sân thường đỗ những chiếc xe hơi mà bọn họ chưa từng thấy, nghe nói đều là từ rất xa đến.

Vưu Tư Gia luôn tò mò về nơi này, giờ cơ hội đã đến, dù thế nào cũng phải đi theo vào xem thử.

Trời vẫn chưa tối hẳn, qua sân đã có thể nhìn thấy bên trong chính điện tối om, chỉ lác đác thắp vài ngọn nến đỏ to bằng cánh tay, bước qua ngưỡng cửa, đối diện là bàn thờ dài màu đen bày đầy tượng thần phật, được bọc đồng loạt bằng lụa đỏ. Trước tượng khói hương nghi ngút, tro hương từ lư đồng tai vuông cao rơi xuống, góc lư đọng một lớp tro dày.

Vưu Tư Gia vốn không dám thở mạnh, chỉ đảo mắt nhìn quanh. Cuối cùng đợi đến khi bà đồng từ một cánh cửa nhỏ trong chính điện bước ra, cô bé lập tức thất vọng tràn trề.

Chẳng có gì khác biệt, chỉ là một bà khoảng năm mươi tuổi, cũng như bọn họ, đều hai mắt một mũi.

Bà đồng thắp hai nén nhang, phe phẩy trước mặt Lưu Tú Phân hai cái. Sau đó mắt chăm chăm nhìn vào làn khói bốc lên, miệng bắt đầu lẩm bẩm.

Bà nội Vưu Tư Gia ở bên cạnh thì rất căng thẳng, hai tay đan vào nhau, không ngừng đổi vị trí, cuối cùng thực sự không nhịn được nữa, trượt người ra khỏi ghế một chút, nghiêng người hỏi: “Rốt cuộc có phải không?”

Bà đồng nheo mắt, không đáp lời, đặt nén nhang về rồi mới từ từ quay người. Vừa định nói thì bỗng nghe “bộp” một tiếng, sự chú ý của mọi người đều bị thu hút –

Thì ra là tay Vưu Tư Gia vô ý làm đổ cây nến ngắn trên bàn, ngọn lửa “phụt” một cái tắt ngấm, sáp nến bắn lên mu bài tay cô bé, nóng rát từng chấm nhỏ. Bà nội giơ tay định đánh cô bé, Vưu Tư Gia vội vàng giơ tay lên che.

Lúc này bà đồng mới lên tiếng: “Phải đợi.”

Lưu Tú Phân hơi nhũn chân, nhìn nhau với bà nội Vưu Tư Gia.

“Lần này không phải sao?” Bà nội truy hỏi, “Vậy sau này còn có nữa không?”

Bà đồng không nói gì nữa, đối mặt với những câu hỏi dồn dập, lại tiết kiệm lời như vàng, chỉ thốt ra bốn chữ “vấn đề thời gian”.

Lưu Tú Phân về nhà được vài ngày, Tiểu Khang dẫn theo mấy người lại bắt đầu lượn lờ trước cửa, mấy lần suýt vào nhà đều bị bà nội Vưu Tư Gia chặn lại, có lần thậm chí còn cãi nhau ngay giữa phố, hàng xóm láng giềng vây thành một vòng tròn ở đầu ngõ nhà cô bé.

Trong vòng tròn, bà nội một tay chỉ vào mũi Tiểu Khang, một tay đập đập đùi: “Bà tưởng bà là cái thứ gì hay ho? Ai không biết trước đây bà làm thợ cắt tóc? Không có mấy ông nhân tình của bà, bà có làm nổi chủ tịch hội phụ nữ này không?”

Tiểu Khang tức đến tái mặt, run rẩy bước đi, đi được vài bước thực sự không nhịn nổi, lại quay lại rẽ đám đông hét với đối phương: “Bà chị ơi, bà đừng có đổ oan cho tôi, chuyện này tôi có quyền quyết đâu? Phụ nữ nào trong làng tôi chẳng phải để ý? Tôi cũng chỉ làm việc thôi, hôm nay bà chặn được tôi, ngày mai bà chặn được người khác không? Làm ầm ĩ vô ích!”

Vưu Tư Gia cũng đứng bên cạnh xem náo nhiệt, sau đó quay đầu hỏi người khác: “Nhân tình là gì ạ?”

Người lớn đều cười, vỗ vỗ đầu cô bé: “Trẻ con không cần biết.”

Để đảm bảo an toàn, Lưu Tú Phân vẫn tạm thời về nhà mẹ đẻ tránh đầu sóng ngọn gió. Trường cấp hai của Vưu Tư Khiết ở thị trấn, mỗi ngày đi học phải dậy sớm, Vương Tử Hàm đôi khi cũng không đợi cô bé nữa. Thế là, không còn ai thúc giục Vưu Tư Gia dậy. Có lần cô bé ngủ trưa tỉnh dậy, ngẩng đầu nhìn đồng hồ, hướng kim đã chỉ rõ bây giờ là giờ học tiết đầu tiên buổi chiều.

Dù cô bé có chạy nhanh nhất đến trường, tiết học cũng đã gần kết thúc rồi. Vì vậy Vưu Tư Gia thong thả không vội, định đợi đến giờ nghỉ giữa tiết mới về chỗ ngồi, như vậy cũng có thể tránh được thầy cô.

Cô bé canh chuông tan học ở cổng trường, thấy mấy bạn cùng lớp ùa ra chạy về phía nhà vệ sinh ở đầu sân bên kia. Vưu Tư Gia nhân cơ hội lẻn vào, còn chưa đi đến cửa lớp, đã bị cô chủ nhiệm túm cổ áo lôi đến văn phòng.

Trường tiểu học Hoắc Trang chỉ có một sân chơi, một tòa nhà dạy học hai tầng, mỗi khối một lớp, xen kẽ giữa là phòng làm việc của giáo viên, văn phòng là một căn phòng nhỏ dài hẹp, hai bàn làm việc bằng gỗ đối diện nhau chen chúc trong đó.

Cô chủ nhiệm là giáo viên dạy toán, khoảng năm mươi tuổi, họ Trương, bình thường khá nghiêm khắc, nhiều nam sinh sau lưng đặt cho cô giáo biệt danh “Diệt Tuyệt Sư Thái”.

Vưu Tư Gia bị cô giáo lôi vào văn phòng, vừa ngẩng mặt lên đã phát hiện bên trong còn có người quen.