Mùa đông năm nay lạnh hơn mọi năm một chút, tháng 12 một đợt gió mùa làm giảm nhiệt độ. Lữ Tú Anh đưa quần áo bông đã giặt sạch cho Lâm Tiếu thay.

“Trời lạnh không hợp mặc quần áo len.”

Lâm Tiếu nhìn quần áo bông to mập thì liên tục lắc đầu: “Mẹ, con không muốn mặc.”

“Các bạn cũng không mặc quần áo bông, trong phòng học có đủ lò sưởi hơi nước , mặc quần áo bông sẽ nóng.”

“Còn có tập chạy, tiết thể dục. Mặc quần áo bông, tay chân không co duỗi được. Sau khi chạy xong… đổ mồ hôi, dễ bị cảm lạnh, còn không bằng mặc ít chút.”

Lữ Tú Anh kinh ngạc, mùa đông năm ngoái bà có mua cho Lâm Tiếu một cái quần jean mặc dịp tết. Lâm Tiếu lo lắng cái quần đó hơi chật, không mặc được quần bông bên trong. Nghĩ nhất định phải mặc quần bông trong dịp tết.

Vậy mà chưa đến một năm, Lâm Tiếu lại từ chối không mặc quần áo bông.

Nếu như học sinh khác cũng không mặc thì bà cũng không muốn ép Lâm Tiếu. Mặc quần áo bông đúng là hoạt động rất bất tiện, các khớp khó co duỗi, Lâm Tiếu nói vậy cũng có lý.

“Vậy mùa đông này con muốn mặc quần áo len sao?” Lữ Tú Anh hỏi.

Lâm Tiếu ra sức gật đầu, ánh mắt chờ mong nhìn bà: “Được không ạ?”

Lữ Tú Anh thở dài: “Con cũng không nói sớm. Nói sớm tí thì mẹ sẽ đan quần áo dày hơn cho con.”

Lâm Tiếu lắc đầu liên tục: “Không nên quá dày, quần áo len của con đủ dày rồi. Trong lớp không ai dày hơn con hết.”

Lữ Tú Anh cười nói: “Nói bậy, con có vén hết đồ các bạn lên sờ rồi sao.”

Lâm Tiếu: “Dù sao quần áo len của Chu Tuệ Mẫn mấy bạn ấy rõ ràng cũng không dày như con.”

Cuối cùng Lữ Tú Anh và Lâm Tiếu đều nhường một bước. Bà nói: “Vậy mẹ sẽ không đan áo dày hơn cho con nữa, mà sẽ thêm hai cái áo ghi-lê. Con có thể mặc thêm một chiếc ghi-lê vào giữa áo len và đồng phục học sinh.”

“Lại đính thêm một cái khuy cài, để nóng hay lạnh thì chỉ cần cởi ra.”

Lâm Tiếu đồng ý, ý này của mẹ đúng là hay.

Lữ Tú Anh lập tức lấy mấy sợi len trong nhà ra bắt đầu đan áo ghi-lê. Bà cầm sách áo len lên cho Lâm Tiếu chọn kiểu dáng, cô lật qua hai trang nói: “Nhìn đều giống nhau nha.”

“Được, vậy để mẹ chọn ha.” Bà cầm sách về.

Nói Lâm Tiếu lớn rồi, cô lại không chịu mặc quần áo bông nữa. Nói cô trưởng thành thì ở phương diện ăn mặc Lâm Tiếu lại không quan tâm cho lắm, Lữ Tú Anh nói cô mặc cái gì thì mặc cái đấy.

Bà đan áo rất nhanh, vài ngày là đan xong một cái áo len, áo ghi-lê còn nhanh hơn.

Phòng văn thư có nhiều thời gian rảnh, mỗi trời thu là chị Lưu lại đem áo đến phòng làm việc đan. Lữ Tú Anh có đủ thời gian đan áo ở nhà, nên không làm thế. Nhưng bây giờ thời gian gấp rút, nhiệt độ lại hạ thấp, Lâm Tiếu còn đang chờ áo để mặc, bà cũng không thể không ngoại lệ mang áo len lên văn phòng đan.

Buổi sáng sau khi đến văn phòng, Lữ Tú Anh quét tước một lần, tưới hoa, rửa chén pha trà. Sau đó mới ngồi trên ghế lót đệm bông, lấy áo ra bắt đầu đan.

Đan được hai hàng, chị Lưu cũng đã đến văn phòng. Thấy Lữ Tú Anh cầm áo len thì kinh ngạc: “Mùa đông rồi, sao bà lại đan áo vậy?”

Lữ Tú Anh kể chuyện Lâm Tiếu không chịu mặc quần áo bông ra.

Chị Lưu cười gật đầu: “Cũng bình thường, cô gái nhỏ lớn lên thích chưng diện, mặc quần áo bông phồng phồng to to không đẹp.”

Nói chuyện được hai câu, chị Lưu lại đổi chủ đề: “Tú Anh, bà có nghe tin đồn trong nhà máy hiện nay, đồn muốn sa thải công nhân đó?”

Kim đan len trong tay Lữ Tú Anh dừng lại: “Sao tôi lại không nghe nhỉ.”

Gần đây người dân trong khu tập thể xưởng dệt đều hoang mang, tin đồn bay đầy trời.

Lần đầu tiên bà nghe thấy chuyện sa thải, giật mình, tim đập thình thịch. Chẳng lẽ Tiểu Phi nói đúng rồi sao?

Nhưng Lữ Tú Anh vẫn không tin, hoặc là nói bà không thể tin, càng không muốn tin: “Tôi nghĩ chỉ là tin đồn mò thôi.”

“Xí nghiệp quy mô nhà nước sao lạ có thể cho sa thải công nhân chứ.”

Chị Lưu gật đầu: “Ai nói cũng không đúng.”

Nhưng bà ấy chuyển đề tài lại nói thêm: “Nhưng mà tôi thấy, không có lửa thì làm sao có khói. Nếu là không có chuyện gì sao tin đồn lại lan truyền vậy. Hiệu suất của xưởng dệt cũng ngày càng kém.”

“Trước đây vải của chúng ta còn được xuất khẩu, nhưng bây giờ việc làm ăn đều tập trung ở phía Nam kia.”

“Nhưng tôi nghĩ sa thải cũng quá rồi.” chị Lưu cũng không dám tin nói: “Nếu nhà máy muốn nhân viên nghỉ hưu, có khi nào sẽ mở nội thối (nghỉ hưu sớm) hay không.”

Chị Lưu nói tiếp: “Năm nay tôi 46 tuổi, nếu nghỉ hưu sớm thì tuổi chắc chắn đủ rồi. Bà nói xem đến lúc đó bà có muốn nghỉ sớm hay không?”

Thì ra là chị Lưu quan tâm đến cái này, Lưu Tú Anh nhận ra thì có chút kinh ngạc: “Chị Lưu, bà muốn nghỉ hưu sớm sao? Công việc này của chúng ta cũng không mệt.”

Chị Lưu nói: “Đúng là vậy, tôi cũng tiếc. Công việc này không bận không mệt thật là tốt, tôi còn ước gì làm đến 60 tuổi. Nhưng không phải Tiểu Phương đang mang thai sao? Cả nhà thương lượng xem ai chăm sóc em bé trong tháng đây, bàn qua bàn lại ngoại trừ tôi thì còn ai đây?”

Tiểu Phương là con dâu chị Lưu.

“Công việc này của chúng ta rất tốt, nhưng cũng trói buộc. Sau khi Tiểu Phương sinh có lẽ tôi sẽ không thể đi làm mỗi ngày.”

Chị Lưu thăm dò hỏi: “Tú Anh, có khi nào tôi nghỉ hưu sớm là một thời gian sau bà cũng nghỉ không?”

“Mấy năm nữa là Tiểu Phi nhà bà cũng kết hôn rồi, đến lúc đó chắc chắn bà cũng sẽ bận. Lúc đó, cháu tôi cũng đi nhà trẻ rồi tôi giúp bà.”

Lữ Tú Anh nghe chị Lưu nói thế, thầm thở dài trong lòng: “Chị Lưu, tôi nói cũng không có ích gì hay bà hỏi lãnh đạo thử.”

Bình thường chị Lưu hay đi muộn về sớm, nhà có việc thì càng đến trưa, có khi cả buổi chiều cũng không tới văn phòng. Nếu Lữ Tú Anh đồng ý “giúp đỡ” thì sợ người chị Lưu cũng không thấy được mất.

Sau khi Lữ Tú Anh đến, phòng văn thư thêm một người cũng thêm một chút công việc. Nhà trường cũng bàn giao công việc photocopy cho phòng văn thư, hàng ngày phải photo giấy tờ, tài liệu dạy học.

Nếu chị Lưu đi, Lữ Tú Anh sẽ phải làm một lúc công việc của hai người.

Còn về việc chị Lưu bảo nói: “Đến lúc đó tôi giúp cô…” một cái là 3-4 năm sau, chuyện của 3-4 năm sau ai có thể nói trước.

Hơn nữa năm nay chị Lưu đã 46 tuổi, tuổi về hưu là 50. 3-4 năm sau là đến lúc bà ấy nghỉ hưu, Lữ Tú Anh không nghĩ chị Lưu sẽ giúp bà làm việc.

Càng không nói đến điều kiện chị Lưu nói là 3-4 năm sau Lâm Dược Phi kết hôn sinh con, Lữ Tú Anh phải giúp trông cháu. 3-4 năm sau Thẩm Vân còn đang học đại học, sinh cái gì mà sinh.

Lữ Tú Anh bảo chị Lưu đi hỏi lãnh đạo, dĩ nhiên bà ấy sẽ không đi. Mà chờ tin tức chính xác.

Lữ Tú Anh cũng quan tâm chuyện này, không phải vì bà muốn nghỉ hưu sớm mà là gần đây tin đồn trong xưởng lan quá rộng rồi.

Vài ngày sau Lữ Tú Anh không chờ được tin tức nghỉ hưu sớm nhưng có một tin tức bùng nổ khác. Dây chuyền sản xuất của xưởng dệt bông ngừng hoạt động một nửa.

Nếu dây chuyền ngưng hoạt động một nửa thì tất nhiên không cần nhiều công nhân.

Công nhân chia làm hai nhóm, làm nửa tháng nghỉ nửa tháng.

Nghỉ ở nhà nửa tháng, không làm việc tất nhiên sẽ không có lương. Sau đó tất cả công nhân chỉ có thể nhận một nửa tiền lương.

Lữ Tú Anh nghe tin thì hít một hơi lạnh, vậy mà xưởng đã đến mức này.

Thật ra xưởng dệt đã sớm có dấu hiệu sa sút, nhà ăn ngày càng xuống cấp, nước nóng nhà tắm cũng không nỡ đun, lợi ích ngày tết của các công nhân đều không có.

Nhưng ngoại trừ số ít người tỉnh táo thì đa số mọi người đều nghĩ một doanh nghiệp nhà nước như xưởng dệt thì làm sao mà phá sản được.

Suy nghĩ của Lữ Tú Anh cũng giống phần lớn mọi người, trừ những lúc lời Lâm Dược Phi nói lóe lên trong đầu. Lúc này, một nửa dây chuyền sản xuất đã ngừng hoạt động, Lữ Tú Anh cũng phải nhìn vấn đề theo một góc nhìn mới.

Vẻ mặt bà cảm khái nói với Lâm Tiếu: “Để anh trai con nói đúng rồi.”

Xưởng đưa ra quyết định làm nửa tháng nghỉ nửa tháng, dĩ nhiên sẽ có nhiều công nhân phản đối.

Hai năm qua giá cả tăng cao, tiền lương xưởng dệt bông cũng không còn có thể chi tiêu được như trước. Một nửa tiền lương đúng là không đủ cho công nhân có gia đình già trẻ chi tiêu, nhưng phản đối cũng vô ích.

Giữa lúc phản đối diễn ra không ngừng, xưởng dệt bông lại truyền ra tin tức mới: “Làm một nửa như này cũng không phải là cách, sắp xếp sa thải một nửa số công nhân để họ đi tìm việc làm khác.”

Tin tức vừa truyền ra, như thể giọt nước rơi vào chảo dầu sôi, toàn bộ khu tập thể xưởng dệt rối hết cả lên.

Mỗi sáng đi học, tối tan học về trên đường đi và trong trường học.

Đi qua khu tập thể Lâm Tiếu đều cảm thấy bầu không khí thật bất thường.

“Mẹ, bị sa thải là chuyện xấu ạ?” Lâm Tiếu hỏi.

Môi ngày trên đường đi học, cô đều nghe thấy tiếng cãi nhau, thở dài trong khu tập thể, và cả ánh mắt hồng hồng sung đỏ.

Lữ Tú Anh thở dài nói: “Rất xấu.”

“Sa thải là không có tiền.”

Vậy thì đúng là chuyện rất xấu rất xấu rồi, Lâm Tiếu lờ mờ nhớ lại những ngày gia đình không có tiền. Trong ký ức mơ mịt của cô, khi đó bàn ăn cũng không có nhiều đồ ăn như bây giờ, quần áo đều là mẹ tự làm. Khi đó mẹ có một cuốn sổ nhỏ, tiêu xài từng xu đều phải ghi vào sổ, sau khi nhận tiền lương hơn nửa tháng mẹ sẽ vay tiền quay vòng và trả ngay sau khi nhận lương vào tháng sau.

Tháng sau sẽ lặp lại như thế.

Khi đó mẹ cười với dì Đỗ và dì Tề không giống bây giờ, cô thích mẹ cười như bây giờ hơn, không thích lúc đó.